woensdag, maart 28, 2012

Werkgroep Kierkegaard - Verslag Bijeenkomst 23 februari 2012.

Aanwezig: Lydia Bonte,  Sam Landuyt, Noël Melis,, Paul Plompen, Hedwig Van Damme, Viviane Van  Kampen,  Rit Van den Berg, Fientje Van Otten, Chris Vonck.   

Afwezig en verontschuldigd: J.L. Bogaerts , Jan Gysen, Levi Matuszczak, Gisèle Peeters, Aad Van der Perk.

            Nieuwe Uitgaven: Deutsche Søren Kierkegaard Edition, Band 3, Journale und             Aufzeichnungen. Notizbücher 1-15. Heruitgave o.l.v. Markus Kleinart & Heiko Schulz, in             samenwerking met Søren Kierkegaard Forskring Center in Kopenhagen. Uitgave De             Gruyter.

We brengen allereerst een kleine rechtzetting aan in ons verslag van januari: Prof. H. Lodewijckx trok onze aandacht op een belangrijk artikel dat verschenen was over het boek: Kierkegaardian Subjectivity and African Philosophy, A Cross Cultural Approach door Thomas Kochalumchuvattil, Lambert academic publishing. Met onze excuses aan prof. Lodewijckx die ons attent maakte op de verkeerde info.

We zijn andermaal gestart met de bespreking/benadering van Hoofdstuk IV van “Het Begrip Angst”: angst voor het goede (het demonische) in de Nederlandse vertaling van Sperna Weiland. Het is blijkbaar niet zo eenvoudig om komaf te maken met deze materie. We storten ons al onmiddellijk in een discussie over begrippen vrijheid en verantwoordelijkheid. Ook over goed en kwaad.

We horen opmerken dat in het Chinees bvb ‘het lidwoord’ niet bestaat en dat er dus geen sprake kan zijn van zelfoverschatting op Westerse wijze zoals in de woorden/begrippen: vrijheid, wordt dan de vrijheid en tenslotte dé vrijheid. En ga zo maar door met verantwoordelijkheid, goed en kwaad. De aanpak in de Chinese taal lijkt ons veel juister en eerlijker.

Want, nemen we bvb woorden en hun achterliggende begrip/betekenis zoals ‘vrijheid’. De huidige westerse filosofie lijkt wel geen einde, geen grens meer te zien aan ‘vrijheid’ die al te gemakkelijk in een soort van taalroes veranderd wordt in ‘dé vrijheid’  waar dan geen grens of begrenzing, geen einde meer aan lijkt te komen en zelfs de inhoud van het begrip totaal vervaagt: vrijheid om te spelen, te wonen, God te eren, te spreken, vrijheid om gratuit te moorden, te stelen, te branden. Wie, welke actuele filosofische auteur trekt de grenzen? Of vrijheid slaat van de weeromstuit om in onvrijheid/ontbreken van vrije wil/biologisch determinisme. Zelfs verantwoordelijkheid, de verantwoordelijkheid, dé verantwoordelijkheid kan dat niet. Zo wordt ‘goed’ tot ‘kwaad’ en vice versa. Cf het boek van Jan Verplaetse (UGent) “Zonder vrije wil, een filosofisch essay over verantwoordelijkheid” (UItg. Nieuwerzijds, Amsterdam, 2011) ) over vrijheid en verantwoordelijkheid. We hebben er zelfs achteraf, na de bijeenkomst, nog over geboomd onder elkaar…

Er wordt wel opgemerkt dat, als men concreet geconfronteerd wordt met externe of psychische – interne onvrijheid, men vlug genoeg gaat beseffen, weet heeft van wat onvrijheid en vrijheid ‘betekenen’ of ‘zijn’; om het even dan…

De begrippen goed en kwaad, die door Kierkegaard slechts aangeduid en nergens definitief bepaald worden, zijn evenzo gebonden aan de concrete invulling door de individuele mens en de mensengemeenschap. The sky is hier ook the limit voor de moderne en postmoderne mens, zijnde de mens die zichzelf uitroept tot  ultieme norm van alles en vooral van zichzelf.

Opgemerkt wordt ook door iemand dat, als men van kleinsaf gewoonweg heeft leren leven met mensen met een handicap, fysiek of mentaal, men geen ‘medelijden’ met hen heeft en kent, maar deze mensen gewoon in zich opneemt zoals ze zijn. Weeral een kwestie dus  van existentie en niet van idee of essentie…

We besluiten om volgende keer toch terug dit hoofdstuk verder door te nemen (tweede gedeelte, over het Gemüth, de zelfzekerheid en de innerlijkheid) omdat we het gevoel hebben het eigenlijke onderwerp van ‘het demonische’ op verre na niet uitgeput te hebben, laat staan begrepen te hebben.

Next meeting: Friday, March 30th at 16 p.m.                                                                                                                                                                                                S.Landuyt