Werkgroep Kierkegaard Bijeenkomsten van 2008

Verslag van de Bijeenkomst 18.12.2008

Aanwezig: Sam Landuyt, Noël Melis, Bavo Van Eesbroeck, Rit Van den Bergh, Aad Van der Perk, Fientje Van Otten, André Vermaut, Chris Vonck
Afwezig en verontschuldigd: Jan Gysen, Levi Matuszczak, Hedwig Van Damme, Aad Van den Berg.

We gaan verder met de lezing van Stadia op de Levensweg / Stadier paa Livets Vei, pag. 170 e.v. Het beslissende punt: er moet een besluit toegevoegd worden aan de verliefdheid. Eindelijk! zouden we zeggen. Maar K. zou K. niet zijn als het direct gedaan was. Neen, o filosofen aller landen: een besluit veronderstelt reflexie en… reflexie is de moordende engel van de onmiddellijkheid. En van de daadkracht, zijn we geneigd er aan toe te voegen. Maar geduld! Er is één onmiddellijkheid die door de reflexie ontzien wordt en dit is precies de verliefdheid. Daarmee onttrekt K. het besluit in de verliefdheid los van de onmiddellijkheid. Maar vervolgens werpt K. zo een beetje alles door elkaar. K. schept een ideaalbeeld dat hij zelf (in zijn leven) ontrouw is. Spraakverwarring en moeilijkheid om de ideeën te volgen… Gevolg van het worstelen van K. zelf met verliefdheid, liefde, besluit tot huwen? Rekenen in de liefde, zelfs met oneindige grootheden, is toch nog rekenen. “Het enige, kernachtige antwoord op alles wat de verliefdheid aangaat is: ik houd van haar”(p. 171). Because? Because!. Waarom? Daarom! En is dit trouwens ook niet zo voor de gevestigde, met een jawoord bestempelde en in het leven verankerde en geteste liefde zelf? “It’s my wife!”. Dus geen bewondering of beredenering van de bewondering in de verliefdheid of als argument tot het besluit. Alleen bewondering voor “haar wezen” is geen krenking van de onvoorwaardelijkheid van de verliefdheid en haar besluit. Wat pas in het volle huwelijksleven tot zijn volle recht zal komen. Hoe moet dan de reflectie zich bewegen? Op de relatie waarin de verliefdheid tot de werkelijkheid staat. Trouwen betekent een buitengewone concretisering daarvan. Het nemen van dit soort besluit is dan het ware begin van de vrijheid. De lust (in de verliefdheid) “doet dan alle arbeid vlotten”. Gelukkig maar! Zo ontstaat “door de zuiver ideëel uitgeputte reflectie heen een gewonnen een nieuwe onmiddellijkheid”(p. 175) die precies beantwoordt aan de onmiddellijkheid van de verliefdheid en die een religieuze fundering heeft. Het besluit vormt, in de onmiddellijkheid van de ernst van deze nieuwe onmiddellijkheid, een religieuze onmiddellijkheid, een religieus uitgangspunt, een nieuw begin dus. In wezenlijkheid, ontsnappend aan de reflectie als zodanig. De verliefde buigt voor de imperatief van de plicht om zich vervolgens op te richten in de optatief van het besluit. Het reinigingsbad van het besluit, voor de ogen van God, in relatie geplaatst tot God. Oef! Ja. OK. Maar liever niet op mijn eigenste trouwdag om dit allemaal te moeten horen en overwegen.

Nog even dit: “de lust doet alle arbeid vlotten” (p. 174). Het staat er zo maar tussendoor. Waarbij we toch even kunnen overwegen wat er zoal gebeurt als de lust, om welke reden dan ook, ontkoppeld wordt of geraakt van deze ‘arbeid’ en een eigen leven gaat leiden, een autonome dynamiek, zonder het einddoel van het of-of besluit nog te willen ondergaan…
Volgende bijeenkomst op 30.01.2009 te 16 uur, zoals gewoonlijk.

Next gathering on the 30th of January.

S. Landuyt