DADEN VAN LIEFDE HOE IEDER VAN DE LEDEN VAN DE WERKGROEP DIT BELEEFD HEEFT

FVG Werkgroep Kierkegaard

Daden van Liefde
Fientje Van Otten: eindnotities
24 april 2007

Toen Levi tijdens vorige bijeenkomst heel laconiek de vraag stelde: hoe zou je dit boek (Daden van Liefde) kunnen samenvatten, wist hij niet hij ons denk- en werkstof bezorgde om ons eigen persoonlijk antwoord te geven op de vraag: Wat boeit je in dit werk? Wat heeft je aangesproken en wat niet?

Voor mij persoonlijk sluit dit aan bij de meer algemene vraag: waarom ik van K. houd? En dat is omdat hij in zijn denken en leven, als mens, als kristen, als filosoof de plaats opzoekt waar tussen God en mens vrijheid ontstaat en deze plaats heet ‘liefde’ (een citaat dat ik ooit in een werk over hem las, ik weer niet meer waar). Dit is de plek waar ik ook zou willen staan en blijven, bij die God van Liefde, die niet voor zichzelf hield, maar alles in liefde gaf… De liefde is slechts wat hij is door er te zijn in U!... Gij die overal aanwezig bent en nooit zonder getuigenis. (Cf. inleidend gebed in dit deel, p. 16).

Het boek omschrijft ‘Daden van Liefde’ als ‘sporen van die God’ die zich kenbaar maakte in de in de tijd gekomen Jezus, die de mens het bestaan van de Geest leerde, (m.a.w. van die Liefde) en wat de mens, die de gestelde hypothese aanvaardt, op zich neemt en kan verwachten.

In deel II dat we dit jaar hebben gelezen worden uitvoerig de onvoorstelbare mogelijkheden van de liefde bezongen, zoals bij Paulus in zijn Corinthiënbrief, maar hier in 10 hoofdstukken. Ik heb de indruk dat het eerste hoofdstuk eigenlijk alles draagt:

De liefde bouwt op…

K. noemt het ‘de overdrachtelijke wekker en bewerker van werkelijkheid-die-het-leven-is. Liefde geeft structuur, is dragende kracht, bron van licht en leven, steeds positief. Het negatieve is haar vreemd… de overige beschrijvingen geven hieromtrent meer verduidelijking wanneer hij zegt:

Liefde gelooft alles
Als tegengesteld aan wantrouwen
Liefde hoopt alles
Als tegengesteld aan ‘wanhoop’ en ‘vertwijfeling’
Liefde zoekt niet zichzelf
Is gericht op de andere,n waarbij ‘mijn en dijn’ wordt opgeheven, opgetild in de ware liefde die God is.
Liefde bedekt een menigte van zonden
Is geduldig, vergevingsgezin, niet uit naïviteit of lafheid, maar als uiting van inzicht in de aard van zonde en zondaar
Liefde blijft
Haar bron droogt nooit op en draagt het gehele bestaan

Dat zijn wat mij betreft, de voornaamste bakens die K. uitzet: de overige hoofdstukken – bvb dat je de doden moet gedenken, dat ‘barmhartigheid’ ook verwacht wordt als je niets te geven hebt, zijn verduidelijkingen.

Waar het eigenlijk op aankomt – en dat staat verscholenb oop pag. 362, zo ergens tussenin – ‘je in alles verhouden tot God’, wat de Latijnen noemden “coram Dei” – voor Gods Aanschijn, in Zijn Tegenwoordigheid. En zo ben ik dan weer op de plek beland waar ik zou willen staan en waar ik in het begin over sprak.

Dat was voor mij, heel in het kort, de lectuur van ‘Daden van Liefde’.

Fientje Van Otten