Aanwezig:Sam Landuyt, Noël Melis, Gisèle Peeters, Hedwig Van Damme, Rit Van den Bergh, Aad Van der Perk, Fientje Van Otten, Chris Vonck
Afwezig en verontschuldigd: Jan De Wachter, Jan Gysen, Levi Matuszczak, Paul Plompen Bavo Van Eesbeeck.
Nieuwe publicatie: De moed tot het onmogelijke. Kierkegaard en Zen. Ton Lathouwers, Luce Ramaker en Jan Bor; uitgave Asoka 2010.
Rondvraag over onze ‘persoonlijke opinies over zonde, zondigheid en erfzonde. We ontvangen van drie van onze leden nu al een nota. We zullen die ter nadere kennismaking aan al de deelnemers aanbieden. Deze persoonlijke en dus vertrouwelijke ‘uitingen’ worden niet op de website van de Kierkegaardwerkgroep gepubliceerd. We moedigen de overige actieve deelnemers aan om ook een dergelijke nota uit te schrijven en mee te brengen volgende bijeenkomst. Zonder enige verplichting echter!
Samenvatting van de gelezen teksten: een eerste proefversie (samenvatting van de inleiding) wordt rondgedeeld. Gevraagd wordt aan de deelnemers eventuele opmerkingen en aanvullingen op te sturen of mee te brengen volgende bijeenkomst. S.L. zal verder werken aan deze samenvatting.
We gaan verder met de bespreking van de tekst van Het Begrip Angst: Hoofdstuk II, § 2: subjectieve angst (pag 192 en volgende). Het blijft moeilijk om bij een eerste lezing de volle draagwijdte van wat K. schrijft en bedoelt te begrijpen. Subjectieve angst staat natuurlijk in oppositie met objectieve angst. K. heeft van bij het begin van de bespreking van de objectieve angst al geprobeerd beide nader tegenover elkaar en tegenover Adam, het individu en de gehele mensengemeenschap te bepalen (p. 188 - 189). “Objectieve angst kan alleen bestaan in onderscheiding van subjectieve angst; een onderscheiding waarvan bij de onschuld van Adam (nog – s.l.) geen sprake kan zijn. In strenge zin is de subjectieve angst de in het individu aanwezige angst, die het gevolg van zijn ( = Adam’s – s.l.) zonde is”. De onderscheiding tussen objectieve en subjectieve angst hoort dan thuis in de beschouwing van de wereld en van de staat der onschuld bij het latere individu (na Adam s.l.). De indeling wordt dan zo, dat subjectieve angst nu betekent de in de onschuld van de enkeling aanwezige angst, die overeenkomt met die van Adam, maar er toch kwantitatief van verschilt door de kwantitatieve bepaaldheid van de opeenvolgende generaties. Onder objectieve angst daarentegen verstaan we de weerslag van deze zondigheid op de hele wereld”.
Bij de bespreking van de subjectieve angst, zegt K. dat het bij iedereen weerstand zou oproepen als men wil ontkennen dat ieder later (dan Adam s.l.) individu een staat van onschuld heeft… of heeft gehad.” Dan zou er immers een individu ontstaan dat geen individu was, maar zich slechts als exemplaar van zijn soort verhield”, en toch zou moeten worden gezien als schuldig, dus als individu. Neen, zegt hij: angst is het duizelen van de vrijheid dat ontstaat wanneer de geest de synthese wil stellen en de vrijheid neerziet in haar mogelijkheid en dan de eindigheid grijpt om zich daaraan vast te houden. In dat duizelen valt de vrijheid.” (192). “Verder kan de psychologie niet komen en verder wil ze niet komen”.
In dat moment (van de val – s.l.) is alles anders geworden en wanneer de vrijheid zich weer opricht, ziet ze dat ze schuldig is. Tussen die beide ogenblikken ligt de sprong die geen enkele wetenschap heeft verklaard of (… ) kan verklaren. Wie in angst schuldig wordt, diens schuld is zo dubbelzinnig mogelijk. Angst is een vrouwelijke onmacht, waarin de vrijheid bezwijkt. Psychologisch gesproken gebeurt de zondeval altijd in onmacht; tegelijkertijd is de onmacht zo zelfzuchtig als ze maar zijn kan en geen concrete uitdrukking van de vrijheid is zo zelfzuchtig als de mogelijkheid van iedere gedaante. … In het latere individu (dan Adam s.l.) is de angst meer gereflecteerd. Het niets van de angst wordt een complex van vermoedens die zich in zichzelf reflecteren.” (193).
We besluiten samen om volgende bijeenkomst toch nog weer te wijden aan de verdere bespreking van de subjectieve angst ( tot pag. 209).
S. Landuyt
Next meeting: May 28th, 16h.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten