Verslag bijeenkomst
Aanwezig: J.L. Bogaerts, Sam Landuyt, Noël Melis, Gisèle Peeters, Paul Plompen, Rit Van den Berg, Hedwig Van Damme, , Chris Vonck.
Afwezig en verontschuldigd: Jan Gysen, Levi Matuszczak, Aad Van der Perk, Fientje Van Otten
Nieuwe Kierkegaardpublicaties: Christopher B. Barnett, Kierkegaard, Pietism and Holiness, uitgave Ashgate
Bij onze lectuur blijven we lang stilstaan bij dit gedeelte: Hoofdstuk III: Angst als gevolg van de zondigheid die het uitblijven van het zondebewustzijn is § 3. Dialectiek van de angst in de richting van de schuld (pag. 220 tot 235).
Zo bvb blz. 234: “Schuld heeft namelijk dit dialectisch karakter, dat ze zich niet laat overdragen; maar hij die schuldig wordt, wordt óók schuldig aan wat de aanleiding tot de schuld was, wan t schuld heeft nooit een uiterlijke aanleiding, en hij die in de verzoeking valt is zelf schuldig aan de verzoeking”. We overlopen samen de wijze waarop in verschillende culturen schuld en schuldig zijn, zich schuldig voelen, benaderd wordt. Zo bvb zal schuld in Azië, (China of in bepaalde streken van Turkije – ereschuld) wel als ‘overgedragen’ beleefd worden. Of wordt hier eerder de kwetsuur van het eergevoel gewroken? We gedenken in dit moment ook onze ‘bankiers’, we denken aan de schuld en onschuld in geval van aanranding van de eerbaarheid van kinderen (pedofilie bvb). Heeft de zoon de ereschuld van zijn vrijgevochten zus goed te maken tegenover gans de familie? Zijn we allen schuldig aan het soort van bankieren dat we nu pas blijken te doorzien in zijn graaizucht en cynisme? Is het kind dat verleid en verkracht wordt medeschuldig aan die daad? Is elk apart schuldig voor zichzelf en moet hij of zij alleen zichzelf verantwoorden in de biechtstoel of voor zijn geweten? Wat is schuld en wat zijn gevolgen van de zondedaad of misdaad en wat is het verschil tussen beiden? Ontstaat schuld niet altijd tussen twee mensen – in relatie - net zoals liefde en waarheid? Het antwoord ligt wellicht in de mate van betrokkenheid. Betrokkenheid in en betrokkenheid op. De maat van betrokkenheid en de hoedanigheid ervan bepalen de schuld van de daden tussen mensen.
Er is ook schuld (ontologische toestand van uit de ‘dogmatiek’ bvb - Kierkegaard) en zich schuldig voelen (het equivalent ervan in de psychologie). Niet elk schuldgevoel is de psychologische reflectie van echte schuld. Het kan evengoed een ziekelijk schuldgevoel zijn. Cf het waanzinnig zwaar schuldgevoel dat voorkomt in de ziekte van de melancholie (manisch-depressieve psychose) of bipolaire stoornis/depressieve fase ervan. Met drie weken de juiste medicatie verandert het ziektebeeld meestal radicaal en is er geen sprake maar van ((ziekelijk) schuldgevoel…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten